اختیار معامله چیست؟

احسان والیان

اختیار معامله چیست؟

اختیار معامله چیست ؟

اختیار معامله

به صورت کلی اختیار معامله، قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است بر اساس این قرار داد، خریدار قرارداد حق دارد که مقدار معینی از دارایی مشخص شده در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد؛ به این معنا که دو طرف توافق می‌کنند در آینده معامله‌ای انجام دهند

در اختیار معامله این موضوع بسیار حائز اهمیت است که در این معامله، خریدار اختیار معامله، در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخص با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، به دست می‌آورد. این در حالی است که از طرف دیگر، فروشنده قرارداد اختیار معامله، در مقابل اعطای این حق به خریدار با دریافت مبلغ معینی هنگام عقد قرارداد، بر اساس مفاد قرارداد، آماده فروش دارایی مذکور است. در این میان دارنده قرارداد خرید در اعمال حق خود مختار است و هیچ تعهد و الزامی ندارد.

در صورت صرف ‌نظر او از اجرای قرارداد، مبلغی را که در ازای این حق، پرداخته است از دست می‌دهد؛ اما از طرف دیگر فروشنده در صورت خواست خریدار، مجبور به اجرای قرارداد است .قرارداد اختیار معامله اساساً برای کاهش ریسک ابداع شده است. اما به دلیل دارابودن ویژگی اهرمی این ابزار، عموماً استفاده آن در بازارها برای معاملات پر ریسک صورت می‌گیرد.

اختیار خرید

اختیار خرید به حقى براى خرید یک دارائى در قیمت معینى اشاره دارد و سرمایه‌گذاران می‌توانند فقط نسبت به اخذ موقعیت خرید در نمادهای ایجاد شده اقدام کنند.

به صورت کلی در صورتی که بعد از خریدن یک اختیار معامله قیمت سهام افزایش پیدا کند؛ از آنجا که قیمت اعمال ثابت است، پس ارزش این اختیار خرید بالا مى‌رود و اختیار معامله‌هایی با همان شرایط حالا با قیمت بالاترى معامله مى‌شوند. به همین ترتیب، اگر قیمت سهام کاهش یابد؛ قیمت اختیار خرید نیز کاهش خواهد یافت. اختیار خرید یا فروش، به عنوان ابزار کاهش دهنده ریسک در آینده به شمار می‌آید. معاملات اختیار خرید و فروش با قصد نوسانگیری از ریسک بالایی برخوردار است و نیازمند دسترسی به اطلاعات زیادی است (باید سهامداران به خوبی بر روی تحلیل بازار سرمایه مسلط باشند). لذا معامله این نوع قراردادها به همه افراد توصیه نمی‌شود.

اختیار فروش

اختیار فروش به دارنده حق می‌دهد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت توافقی در دوره زمانی مشخصی بفروشد. اخذ موقعیت فروش فقط برای بستن موقعیت‌های خرید قبلی اخذ شده، امکان پذیر خواهد بود. درحالی‌که خریدار قرارداد اختیار خرید، به امید افزایش قیمت آن را می‌خرید، خریدار قرارداد اختیار فروش پیش‌بینی می‌کند که قیمت در آینده کاهش خواهد یافت. به عبارت ساده‌تر اختیار فروش برای زمانی است که فعالان بازار سرمایه بر اساس تحلیل‌های خود، پیش‌بینی می‌کنند که قیمت سهامی در آینده کاهش پیدا می‌کند.

این موضوع بسیار حائز اهمیت است که خریدار اختیار فروش، انتظار نزول قیمت سهام را دارد. در حالی که فروشنده انتظار دارد که قیمت سهام به همان نسبت باشد یا افزایش یابد. به صورت کلی با توجه به اینکه اختیار فروش به دارنده آن اجازه فروش سهام در قیمت مقطوع را مى‌دهد، کاهش در قیمت سهام، اختیار فروش را ارزشمندتر مى‌نماید و برعکس، اگر قیمت سهام افزایش یابد، اختیار فروش کم‌ارزش مى‌شود.

در این میان اگر قیمت سهام کمتر از قیمت اعمال باشد، اختیار فروش را باقیمت گویند. از طرفی ذکر این موضوع نیز بسیار حائز اهمیت است که گاهی از مواقع بهتر است، اختیار فروش باقیمت را قبل از انقضاء اعمال نمود. اگر قیمت سهام بیش از قیمت اعمال باشد، آن اختیار فروش را بى‌قیمت گویند؛ این نوع اختیار معامله هیچ‌گاه نباید اعمال شود و اختیار معامله چیست؟ بالاخره اگر قیمت سهام برابر قیمت اعمال شود، اختیار فروش را به قیمت گویند.

نحوه اعمال اختیار معاملات

به صورت کلی از نظر نحوه اعمال، اختیار معاملات به دو دسته تقسیم می شوند؛ دسته اول، اختیار معامله آمریکائى است که در هر زمانى از طول دوره خود قابل اعمال است. دسته دوم نیز اختیار معامله اروپائى است که فقط در تاریخ انقضاء قابل اعمال است. در بورس اوراق بهادار تهران قرارداد‌های اختیار معاملات، اختیار معاملات از نوع اروپایی هستند و فقط در سر رسید‌ قابلیت اعمال خواهند داشت.

حجم قرارداد‌های اختیار معاملات

قراردادهای اختیار معامله استاندارد شامل ۱۰ هزار اختیار معامله یک واحدى است؛ به این معنا که اگر سرمایه‌گذار یک اختیار معامله بخرد، در واقع این اختیار معامله نمایانگر اختیار خرید یا فروش ۱۰ هزار سهم است. ذکر این نکته نیز بسیار حائز اهمیت است که اگر سهام شرکت بورسی افزایش سرمایه دهد یا سود سهمى اعلام کند، در تعداد سهام استاندارد قرارداد استثنائى رخ مى‌دهد؛ در این صورت، تعداد سهم‌هایى که توسط قرارداد استاندارد مشخص مى‌شوند، با توجه به تغییر سرمایه شرکت تعدیل مى‌شوند.

مزایای قراردادهای اختیار معامله

اهرم مالی

قراردادهای اختیار معامله این فرصت را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند که یک وضعیت را با نقدینگی کمتری مدیریت کنند به عبارت دیگر این ویژگی باعث می شود سود یا زیان معاملات در یک دوره زمانی نسبت به آورده مشتری – قیمت اختیار پرداخت شده توسط خریدار (دریافت شده توسط فروشنده)- چند برابر باشد.

کاهش ریسک

با خرید قرارداد اختیار معامله یک دارایی پایه به جای خود دارایی پایه، ریسک بالقوه سرمایه‌گذاری کاهش می یابد و زیان معامله محدود به هزینه‌ای است که برای خرید اختیار معامله پرداخت می‌شود. در واقع از قراردادهای اختیار معامله به عنوان ابزاری برای پوشش ریسک استفاده می‌شود که به سرمایه‌گذار اجازه می‌دهد تا ریسک خود را در مقابل نوسانات نامطلوب قیمت پوشش دهد .

کسب درآمد

سرمایه‌گذار می‌تواند با فروش قرارداد اختیار معامله سهام، درآمد خود از سهام را تنها به بازدهی سهام و سود تقسیمی محدود نکند. فروش اختیار معامله سهام متعلق به سرمایه‌گذار یا سهامی که قصد خرید آن را دارد، یکی از ساده ترین راهبردهای معاملاتی است.

استفاده از مزیت زمانی جهت تصمیمات آتی

معامله قراردادهای اختیار معامله به سرمایه‌گذار امکان می‌دهد با پرداخت درصدی از قیمت سهم، جریان نقدی خرید یا فروش خود را ثابت کند و در زمان باقی‌مانده تا سررسید، تصمیم مناسب را بگیرد.

اختیار معامله چیست؟ قرارداد اختیار خرید و اختیار فروش سهام در بورس

احسان والیان

• اشتراک‌گذاری

راردادهای اختیار معامله انواع متنوع دارد. دامنه بازارهایی که چنین امکانی را دارند، گسترده است و بازار سهام نیز شامل آن می‌شود.

یونان باستان مسبب اصلی اختیار معامله چیست؟ شروع این داستان است. زمانی که زیتون یکی از کالاهای مهم در معاملات این کشور بود مفهوم اختیار معامله به دلیل اتفاقات جغرافیایی به بهترین راه حل تبدیل شد. قصه از این‌جا شروع می‌شد که باغ‌داران باغ زیتون بسته به شرایط اقلیمی هر سال، هر بار زمان برداشت زیتون‌شان تغییر می‌کرد و همین تغییر در زمان برداشت محصول باعث می‌شد تا بعضی از سال‌ها برداشت زیتون با زمانی که صاحبان دستگاه‌های روغن‌کشی حضور دارند همزمان باشد و به همین دلیل کارها همان‌طور که باید پیش می‌رفتند و سود روی سود می‌آمد و همه راضی بودند. اما امان از زمانی که زمان برداشت زیتون‌ها با حضور دستگاه‌های روغن کشی و صاحبان‌شان تداخل داشت. این اتفاق باعث می‌شد که باغ‌داران زیتون ضرر هنگفتی کنند و شیرینی معامله قبلی از زیر زبان‌شان بیرون کشیده شود. تا این که تالس از فلاسفه یونان موفق شد با مطرح کردن اختیار معامله این مشکل را برای همیشه میان باغ‌داران یونانی و دارندگان دستگاه‌های روغن‌کشی حل کند. معامله‌ای که این مشکل را حل کرد از این قرار بود که تالس از قبل از سر رسیدن موعد برداشت محصول و اصلا در موعدی دیگر شروع به اجاره این دستگاه‌ها برای زمان برداشت می‌کرد. تالس اختیار معامله را برای یک بازه زمانی در استفاده از امکانات و خدمات به وجود آورد. اختیار معامله‌ای که ما هم امروز از آن فراوان استفاده می‌کنیم. بیمه‌ها یکی از انواع اختیار معامله است که پولی را می‌پردازیم و حق بیمه را برای موقعیتی که در آینده ممکن است نیاز داشته باشیم از آن خود می‌کنیم. ممکن هم هست که اصلا به استفاده از این اختیار نیاز پیدا نکنیم.

تعریف اختیار معامله

حال که صورت دیگری از جهان را بعد از گذشت هزاران سال از زمان تالس تجربه می‌کنیم پس با تعریف خطی که در مورد اختیار معامله ارائه می‌شود آشنا شویم. ابزارهای مالی مانند صندوق‌های سرمایه گذاری یا هر نوع دیگری از ابزاری که می‌شناسیم بر دارایی پایه استوار است که از سهام گرفته تا انواع کالاها و اعتبارهای کوچک و بزرگ را شامل می‌شوند. زمانی که خریدار اوراق مربوط به بازارها را از فروشنده برای مدت مشخص و هدفی می‌خرد و یا بهتر بگوییم قرارداد می‌بندد، در واقع اختیار معامله صورت گرفته است. گفتنی است که قراردادهای اختیار معامله انواع متنوع دارد. دامنه بازارهایی که چنین امکانی را دارند، گسترده است و بازار سهام نیز شامل آن می‌شود.

انواع قرارداد اختیار معامله

قراردادهای اختیار معامله به دو نوع تقسیم می‌شود؛ اختیار فروش و اختیار خرید.

اختیار فروش

در این نوع از قرارداد اختیار معامله که به آن اختیار فروش می‌گویند خریدار می‌تواند قسمت مشخصی از یک دارایی را در زمان مشخص به فروشنده بفروشد.

اختیار خرید

در این نوع از قرارداد اختیار معامله که به آن اختیار خرید می‌گویند، خریدار حق دارد تا در زمان مشخص مقدار مشخصی از دارایی را از فروشنده خریداری کند و از طرف دیگر فروشنده تعهد دارد که دارایی خواسته شده را به خریدار بفروشد.

موقعیت های قرارداد اختیار معامله

تا به این‌جا متوجه شدیم که اختیار معامله دو نوع قرارداد دارد. اما جدا از نوع قرارداد باید گفت که چهار موقعیت هم شامل حال قرارداد اختیار معامله می‌شود. در ادامه به توضیح هر چهار موقعیت خواهیم پرداخت؛

موقعیت اول؛ فروش اختیار فروش

در این موقعیت مشخص شده در قرارداد، صاحب دارایی متعهد می‌شود تا در تاریخ مشخص و با مبلغ مشخص تعداد مشخص شده‌ای اختیار معامله چیست؟ از دارایی را از خریدار بخرد. ممکن است بپرسید که صاحب دارایی چه سودی در این موقعیت می‌برد؟ در پاسخ باید گفت که بازه زمانی برای خرید دارایی در نظر گرفته شده است. این فرصت برای انجام فعالیت‌های سودآور از محل دارایی برای دارنده دارایی می‌تواند سودآور باشد.

موقعیت دوم؛ خرید اختیار فروش

همان‌طور که از نام‌اش مشخص است خریدار در این قرارداد می‌تواند تعداد مشخص شده‌ای از دارایی را همان‌طور که در سررسید آمده به فروشنده بفروشد.

موقعیت سوم؛ فروش اختیار خرید

در این اختیار کسی که حکم فروشنده را دارد متعهد می‌شود تعداد مشخصی از دارایی پایه را طبق تاریخ سررسید به خریدار بفروشد. معمولا در این موقعیت است که دارندگان از کاهش قیمت‌ها سود می‌برند.

موقعیت چهارم؛ خرید اختیار خرید

کسی که این موقعیت را طبق معامله دارد می‌تواند از دارایی، به قیمت مشخص شده در تاریخ ذکر شده سررسید، خرید کند.

مزایای قراردادهای اختیار معامله

از مزایای قرارداد اختیار معامله در هر نوع و موقعیتی می‌توان به کاهش ریسک، اهرم مالی و کسب درآمد اشاره کرد؛

· کسب درآمد؛ همان‌طور که در توضیحات موقعیت‌ها و انواع معامله دیدیم مشخص شد که کسب سود از نوساناتی که در بازه زمانی مشخص شده در معاملات این قراردادهای اختیار به دست می‌آیند، باعث کسب درآمد برای خریدار و فروشنده می‌شود.

· کاهش ریسک؛ کاهش ریسک در انواع سرمایه گذاری‌ها برای سرمایه گذاران بسیار مهم است. هر چقدر ریسک کاهش پیدا کند میزان از دست رفتن سرمایه بر اساس نوسانات کم‌تر می‌شود. در واقع با قرارداد اختیار معامله، ما دارایی پایه را با دارایی دیگری جایگزین می‌کنیم که همین امر باعث پایین آمدن میزان ریسک می‌شود.

· اهرم مالی؛ این امکان در قرارداد اختیار معامله وجود دارد که سرمایه گذاران بتوانند با استفاده از نقدینگی کم‌تر اقدام به سرمایه‌گذاری کنند. بارها شده افرادی که حتی با ضریب هوشی بسیار بالایی که داشته‌اند به دلیل نیاز به حجم مبلغ زیاد برای شروع سرمایه گذاری نتوانسته‌اند این کار را انجام دهند. در حالی که وجود قرارداد اختیار معامله این امکان را ایجاد کرده است.

مزایا و معایب اختیار معامله چیست؟

بازار سرمایه فرصت های زیادی برای سرمایه گذاری دارد که متاسفانه مغفول مانده اند. به عنوان نمونه می توان به معامله اختیار معاملات اشاره کرد که کمتر سهامداری به سمت و سوی آن ها می رود. در این مطلب قصد داریم درباره اختیار معاملات اطلاعاتی را ارائه دهیم.

به گزارش نبض بورس، سالار داداش زاده کارشناس بازار سرمایه | بازار سرمایه فرصت های زیادی برای سرمایه گذاری دارد که متاسفانه مغفول مانده اند. به عنوان مثال شما می توانید از طریق بازار سرمایه سکه و طلا خریداری کنید و یا اینکه می توانید در اختیار معامله ها مشارکت داشته باشید و بعضا سودهای بیشتری نسبت به خرید سهام کسب نمایید.

در این مطلب قصد داریم که شما را با اختیار معامله ها آشنا کنیم و از مزایای آن ها بگوییم.

اختیار معامله چیست؟

اختیار معامله بخشی از بازار آتی است که پوشش دهندگان ریسک قیمت‌ها براساس شرایط مندرج در قرارداد‌ها وارد معامله می‌شوند.

مثال بارز آن اختیار خرید سکه تمام بهار است که فرضا به سررسید تیرماه و قیمت ۹ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. در واقع اگر خریدار ۵۰۰ هزار تومان بابت چنین معامله‌ای بپردازد و در سررسید قیمت سکه ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان شده باشد، با اعمال اختیارخرید توسط خریدار، ۳ میلیون سود کسب می‌شود.

مزایا و معایب اختیار معامله چیست؟

اما اختیار معاملات مزایا و معایبی دارد که در ادامه به آن ها اشاره خواهد شد:

مزایا:

۱- امکان دریافت وام با فروش اختیار خرید و فروش

۲- امکان نوسانگیری و با کاربرد بیشتر "دید میان مدت"

۳- بدون دامنه نوسان

معایب:

۱- شکاف قیمتی عموما بالا میان نرخ های خرید و فروش

۲- فعالیت ضعیف بازارگردانها

۳- عدم وجود جذابیت واقعی برای اجرای استراتژی های نامتقارن

سازوکار و نحوه انجام معامله در اختیار معامله چگونه است؟

پرسش های بسیاری درباره اختیار معامله و سازوکار و نحوه انجام معامله وجود دارد.

بنای این بازار بر روی سهم های پایه و زمان مانده تا سررسید آن ها است. بنابراین هم باید در نوسانگیری از یک سهم حرفه ای باشید و هم اینکه از بین چندین قرارداد یکی را انتخاب کنید‌ و اینکه پر حجم معامله نکنید. این بازار سهامدار ندارد و خریدارها صرفا هزینه داشتن حق را به فروشنده ها پرداخت می کنند و این حق شامل دریافت سهم ها یا معادل ریالی در شرایطی است که در سررسید، قیمت پایانی سهم پایه از جمع قیمت توافقی (اِعمال) و قیمت پرمیوم یا هزینه پرداخت شده اختیار معامله، بالاتر باشد.

مهم ترین عوامل پیداکردن ارزش منصفانه یک قرارداد، مقایسه نرخ بازاری با منصفانه و مقایسه قراردادهای مشابه از نظر وابستگی نوسانات پرمیوم به سهم پایه است.

در مقاومت های معتبر که میخواهید از افت سهم سود کسب کنید، دوباره نیاز به پیداکردن ارزشمند ترین قرارداد دارید و بعد سرمایه نقدی رهن معامله می شود و در نقش فروشنده، دریافت کننده هزینه از خریدار می شوید.

گاهی ارزش منصفانه اختیار خرید فاصله ۵ الی ۶ تومانی با سفارش فروش موجود روی تابلو دارد که قابل اغماض است اما اختلاف ۱۰-۲۰ تومانی قابل چشم پوشی نیست.

نکته ۱: خریداران سابقی که در یک سررسید باعث In the money یا در سود اختیار معامله چیست؟ شدن قرارداد شده اند لزوما در همان قرارداد خریداران جدید از نوسان قیمت پرمیوم یا اعمال در سررسید سود نخواهند برد.

نکته ۲: قیمت پایین تر و یا اهرم لحظه ای بالاتر ملاک ارزشمندی و سودآور شدن یک قرارداد نیست. برعکس ممکن است زیان بیشتری هم وارد کند. به زبان ساده تر در اختیار معامله سود بیشتر مساوی با ریسک بیشتر نیست و اهرم های زیر ۴ و بالای ۲ مناسب معامله گری هستند.